รู้ป่ะจริงๆ เรามีสงกรานต์กันทุกเดือน
เชื่อไหมจริงๆ แล้วเรามีสงกรานต์กันทุกเดือน เพราะคำว่า “สงกรานต์” เดิมทีมาจากคำภาษาสันกฤตว่า “สงฺกฺรานฺติ” แปลว่า “ผ่าน” หรือ “เคลื่อนย้าย” คือการเคลื่อนย้ายของพระอาทิตย์จากราศีหนึ่งไปอีกราศีหนึ่ง ตามคติพราหมณ์ที่นับเดือนแบบจันทรคติ ซึ่งมันมีทุกเดือน
แต่ว่า “มหาสงกรานต์” นั้น คือ การเคลื่อนย้ายครั้งใหญ่ เกิดขึ้นเพียงปีละหนึ่งครั้งในช่วงเดือนเมษายน ซึ่งเป็นเดือนที่พระอาทิตย์เคลื่อนจากราศีมีนเข้าราศีเมษ หลังจากครบรอบของ 12 ราศีมาแล้วในแต่ละเดือน เป็นการข้ามศักราช จึงมีการฉลองมหาสงกรานต์ในเดือนเมษายนของทุกปี จึงเป็นที่มา “มหาสงกรานต์”
แต่ความพิเศษอีกอย่างหนึ่งของเทศกาลนี้ คือ เป็นเทศกาลแห่งการรื่นเริงและความสนุกสนาน แม้จะมีการละเมิดข้อห้ามอะไรบางอย่างในชีวิตประจำวันไปบ้าง แต่สมัยก่อนในเทศกาลนี้ หากมันไม่ร้ายแรงขัดต่อกฎเกณฑ์หรือกฎหมาย ก็จะไม่ค่อยมีใครถือสาขุ่นเคืองอะไรกันเท่าไหร่
ที่ไม่ถือสาขุ่นเคืองก็เพราะถือว่าเป็นห้วงเวลาแห่งความสุขสนุกสนาน การถูกเนื้อต้องตัวกันบ้างเล็กน้อย อย่างการปะแป้งหรือการสาดน้ำโดยไม่ขออนุญาต ก็จะไม่ถือโทษโกรธเคืองกัน แต่ในยุคสมัยนี้จะสาดน้ำก็ขอดูอารมณ์คนเล่นสักหน่อย หรือจะแตะเนื้อต้องตัวกันก็เอาพอประมาณละกันนะ
ส่วนมหาสงกรานต์ที่อื่น ๆ ก็เหมือนกัน เช่น ประเทศลาว เรียกว่า “บุญปีใหม่” ประเทศกัมพูชา เรียกว่า “โจลชนัมทเมย” ประเทศพม่า เรียกว่า “ด่ะจาน”ส่วนประเทศไทยเราเอง ก็ยืมคำจากภาษาสันสกฤตมาเลย จึงเรียกว่า “มหาสงกรานต์”
ส่วนมหาสงกรานต์ของประเทศไทยปีนี้ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยเขาจัดใหญ่จัดเต็มกว่าทุกๆ ปี ในชื่อว่า “Maha Songkran World Water Festival 2024” ฉลองรับที่สงกรานต์ประเทศไทยได้รับการขึ้นทะเบียนจากยูเนสโกให้เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ
และงานมหาสงกรานต์ 2567 ปีนี้ ถือเป็นจุดสตาร์ทที่เราจะผลักดันให้ประเทศไทยกลายเป็น เมืองแห่งเทศกาลระดับโลก" ตามนโยบายของรัฐบาล โดยคณะอนุกรรมการฯ ด้านเฟสติวัล ของคณะกรรมการซอฟต์พาวเวอร์แห่งชาติ หรือ THACCA เรานี่เอง
ขอแอบกระซิบก่อนว่า “ปีนี้แค่น้ำจิ้ม ปีหน้าอะของจริง” ใหญ่กว่านี้อีกหลายเท่า เชื่อไม่เชื่อ ก็รอดูแล้วกัน
อ้างอิงข้อมูลจาก : Handbook ของนิทรรศการสงกรานต์พราวเวอร์ ที่ได้รับการสนับสนุนโดยสมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จัดจำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย (PUBAT) และ THACCA